Oude ijzeren voorwerpen zijn vaak onooglijk als je ze opgraaft. Op het eerste gezicht heb je geen idee wat het voorstelt en toch kan de vorm de indruk wekken dat het iets bijzonders is. Zo verging het onze archeoloog die uit een poel dit ijzer – naar later bleek harnasonderdelen – opdiepte.

Dit zijn fragmenten van twee kaphandschoenen uit de late middeleeuwen, van zowel de rechter als de linkerhand. Ze zijn onderdeel van een ridderuitrusting en gemaakt van plaatijzer. De stukken zijn met klinknageltjes aan elkaar gezet en daarvan zijn nog verschillende nageltjes bewaard gebleven.

Harnasonderdelen

Een kaphandschoen is gedeeltelijk open en werd over een leren handschoen geschoven en met leren riempjes en gespen vastgemaakt. In een gevecht bood het bescherming aan je hand en onderarm. Tegelijkertijd zorgde de open structuur van deze harnasonderdelen voor meer beweeglijkheid, zodat je het zwaard in de strijd goed kon hanteren.

Het dunne, ijzeren en verbogen plaatwerk is in 2013 gevonden in een waterloop nabij het Schinvelder Huuske, een omgrachte hoeve met laat-middeleeuwse oorsprong in Schinveld. Vanwege de aanleg van de Buitenring Parkstad Limburg werd daar een poel uitgegraven en bij de archeologische begeleiding ervan, voor de provincie Limburg, zijn de kaphandschoenen ontdekt.

Zelden bewaard

Zo’n vondst als dit is nogal zeldzaam. Alleen onder zuurstofarme omstandigheden kan zulk dun en stalen plaatwerk honderden jaren bewaard blijven. Kaphandschoenen worden dan ook zelden bij opgravingen gevonden. In Nederland zijn vergelijkbare exemplaren bekend uit ’s-Hertogenbosch en Delft. In Schinveld waren het juist de natte omstandigheden die de ijzeren voorwerpen in de poel conserveerden.

Als je je realiseert dat iemand deze handschoenen eeuwen geleden gedragen heeft en wellicht in gevechten gebruikte, komen de middeleeuwen ineens een stuk dichterbij! Wie weet zijn ze van een vroegere bewoner van het Schinvelder Huuske geweest? Misschien heeft die de handschoenen uitgetrokken en later niet meer teruggevonden, of liet hij ze in een gevecht achter?

Replica van een kaphandschoen