Opgraving Borger – Koesteeg 2025 van start
Vanaf 27 augustus 2025 is RAAP gestart met een opgraving van ruim 7 hectare in de nieuwe woonwijk Koesteeg in Borger. Het onderzoek sluit aan op de prehistorische nederzetting die in Daalkampen is gevonden. Uit proefsleuven is gebleken dat deze nederzetting doorloopt in Koesteeg. Onder de woonwijk Daalkampen, aan de overkant van de N374, gaan duizenden jaren geschiedenis schuil. Sinds 1994, toen de eerste wegen aangelegd werden, zijn hier bij vrijwel elke uitbreiding sporen van een uitgestrekte prehistorische nederzetting ontdekt. In de afgelopen jaren zijn er resten opgegraven van huizen, akkers en gebruiksvoorwerpen uit de bronstijd en ijzertijd, van circa 1200 voor Chr. tot het begin van onze jaartelling)
De opgraving wordt in opdracht van de gemeente Borger-Odoorn uitgevoerd en zal zo’n tien weken duren. Op deze website houden we geïnteresseerden op de hoogte van de wekelijkse vorderingen van het archeologisch onderzoek. Ook via de link naar de webviewer is het veldwerk te volgen: LINK .
TOPVONDST
De opgraving in Borger blijft (top)vondsten opleveren, zoals dit zeldzame bronzen mes dat op 3000 jaar oud gedateerd is. Collega’s Janneke Hielkema en Harm Homan spraken met RTV Drenthe over deze bijzondere vondst. www.rtvdrenthe.nl/nieuws/17971…
Het gaat om een handvat van een mes. Ze noemen het double T handle. Het is versierd met groeven en mogelijk ook met hele fijne versiering langs de randen. Het blad ontbreekt helaas. Het mes dateert tussen 1100 en 900 voor Chr. Het is in een kuil gevonden naast een huisplattegrond. Er zijn er slechts vier van dit type bekend in Nederland, dit is dus een zeldzame vondst. Wat het nog meer uniek maakt is dat het binnen een nederzetting is gevonden terwijl de andere vondsten uit het veen, een rivier en uit een grafheuvel afkomstig zijn. Dat we na 7 hectare uiteindelijk toch een metaalvondst uit de bronstijd gevonden hebben maakt voor ons het plaatje compleet.
Week 8
De voortgang van de opgraving is per werkput te volgen via de webviewer.
Week 5-7
De voortgang van de opgraving is per werkput te volgen via de webviewer.
Week 4
De voortgang van de opgraving is per werkput te volgen via de webviewer.
Week 2-3
Na het jubileum weekend in Keulen zijn we maandag weer volop aan het werk gegaan. Deze week waren de weersomstandigheden wisselvallig: harde wind, regenbuien en druilerige motregen en op vrijdag eindelijk de zon. Er zijn weer heel wat meters gemaakt. Aan de zuidzijde is een wirwar aan paalsporen vrij gelegd, waarin in elk geval één complete boerderij is herkend, die richting het westen is verlengd. Deze zal uit de late bronstijd dateren. Het team aan de noordzijde heeft drie tweeschepige boerderijen op rij gedocumenteerd. Daaromheen lagen vierpalige spiekers. De tweeschepige gebouwen aan de noordzijde zijn waarschijnlijk schuren uit de vroege middeleeuwen. Dat is een periode die we nog niet eerder vonden. Er zijn veel monsters genomen, die in de nieuwe vierkante emmers goed opgeslagen worden in de container. Op de foto’s o.a. een randscherf van een pot van aardenwerk versierd met vingertop indrukken. De voortgang van de opgraving is per werkput te volgen via de webviewer.
Week 1
De eerste week zit er alweer op. Deze week hebben we vooral aan de zuid- en westkant van het plangebied gegraven. We zien dat in het lager gelegen gebied aan de westzijde minder sporen aanwezig zijn dan hoger op de Hondsrug. Er zijn weer haardkuilen gevonden uit het mesolithicum, en enkele spiekers uit de bronstijd of ijzertijd. Op de locatie waar de gemeente een bouwbord laat plaatsen, midden in het wegcunet van de oude Rolderstraat, zijn sporen van een huisplattegrond gevonden. Gelukkig is de bodem dus onder de oude straat nog intact en niet verstoord.
Archeologisch onderzoek in Borger Daalkampen
In Borger Daalkampen vindt al circa 30 jaar archeologisch onderzoek plaats. Toen in 1994 de ontwikkeling van het gebied voor woningbouw van start ging, kwamen archeologische sporen tevoorschijn in de wegcunetten aan de noordzijde van de nieuw te bouwen wijk. Opeenvolgende uitbreidingen tussen 2005 en 2010, en vanaf 2020 en in 2021 zijn uitgevoerd door verschillende bedrijven. In 2005 en 2016 heeft RAAP hier proefsleuvenonderzoeken uitgevoerd en vanaf 2020 opgravingen. In totaal is tot nu toe 18 hectare vrijwel aaneengesloten gebied onderzocht. In het oudste, zuidelijke deel van de wijk is geen onderzoek uitgevoerd voordat er werd gebouwd.
Het landschap en haar bewoners
Borger ligt op de op de westelijke flank van de Hondsrug, een langgerekte heuvelrug gevormd door landijs in de voorlaatste ijstijd. Hier woonden mensen op de drogere, hoger gelegen gronden, met uitzicht op beekdalen en moerassige veengebieden. We weten dat de omgeving destijds bestond uit loof- en naaldbossen, heidevelden en akkers waar onder andere gerst, emmertarwe en gierst werden verbouwd. De oudste sporen in Daalkampen zijn van haardkuilen van jagers-verzamelaars uit de steentijd, ze dateren in de periode t 7500 tot 6500 jaar voor Chr. De bewoning van de nederzetting in Daalkampen begint tussen 1200 en 1000 voor Chr. rond de overgang van de midden- naar de late bronstijd. Dit blijkt uit 14C-dateringen van de huisplattegronden en het daarin aangetroffen aardewerk. In de loop van de tijd zijn boerderijen gebouwd, afgebroken en weer opnieuw opgebouwd tot het gebied kort na de jaartelling niet meer bewoond werd.
Sporen en vondsten uit eerder onderzoek
De archeologische onderzoeken hebben al veel plattegronden van huizen opgeleverd: meer dan 100 huisplattegronden waarvan ruim 50 bij de onderzoeken door RAAP. Het is in Drenthe de grootste nederzetting die we kennen uit deze periode van late bronstijd tot en met ijzertijd. Ook zijn er sporen van bijgebouwen, spiekers, afval- en voorraadkuilen tevoorschijn gekomen. In 2023 is midden in de nederzetting een vierkante greppel met vier grote paalsporen erin gevonden, mogelijk een XL spieker, of een grafstructuur of wellicht een religieus gebouw. Organische materialen zoals bot, hout leer en textiel zijn in de zandbodem van Borger bijna geheel vergaan. Er is daardoor vrijwel alleen aardewerk en steen gevonden. Het zijn de resten van afval dat op de erven lag en uiteindelijk in paalsporen en kuilen terecht is gekomen. Ook zijn er maar weinig metaalvondsten gedaan.
De toekomst
De kennis die we hebben opgedaan van het verleden van Daalkampen is zichtbaar gemaakt in de nieuwe woonwijk. De straatnamen hebben met het verleden te maken, zoals de IJzertijdstraat, Graanspieker en Raatakker. Ook is het verleden verbeeld in kunstwerken van cortenstaal die verwijzen naar de prehistorische bewoners van Daalkampen. In het Hunebedcentrum is de opgraving buiten in een educatieve ruimte nagebouwd, met in beton het sporenvlak en met spullen die door archeologen worden gebruikt. Ook is hier een replica van een bronstijd boerderij gebouwd, op basis van een van de plattegronden die in Daalkampen is opgegraven.